میزگرد بررسی ابعاد تاریخی ، جامعه شناختی و ادبی واقعه جهاد مردم عرب خوزستان علیه استعمار انگلیس با مشارکت گسترده علاقمندان و بازدیدکنندگان و سخنرانی سه تن از اساتید آقایان حاج عبدالله طرفاوی ، دکتر لفته منصوری و دکتر عادل حیدری و اجرای حجت الاسلام والمسلمین حسن گمر (نیسی) در شامگاه سومین روز فعالیت نمایشگاه (شنبه ۲۷ خرداد) برگزار شد
در آغاز این نشست حاج عبدالله طرفاوی با ارایه گزارشی از مقدمات تهیه و تدوین کتاب واقعه جهاد گفت : از زمان حضور در سمت مدیریت فرمانداری دشت آزادگان و مشاهده رشادت ها و شهادت طلبی مردمان این خطه در روزهای آغازین جنگ تحمیلی و متوقف ساختن ماشین جنگی و تهاجم دشمن ، این انگیزه در ذهن من تقویت شد تا به کنکاش و تحقیق در خصوص واقعه جهاد عشایر غیور در مقابله با استعمار بریتانیا بپردازم .در موقعیت های گوناگون به شکل های مختلف بدنبال گردآوری اطلاعات و داده ها از رهگذر گفتگو ما بازماندگان جهاد و خانواده های آنان بودم
طرفاوی افزود : از جمله اقدامات صورت گرفته برای مستندسازی و جمع بندی داده ها مراجعه به منابع خارجی است که برای نخستین بار در پروسه تدوین بخشی از تاریخ استان مورد توجه قرار می گیرد .
دبیر نخستین نمایشگاه مستند واقعه جهاد مردم عرب خوزستان در ادامه گفت : نمایشگاه کنونی در واقع بازتاب مطالب مندرج در کتاب واقعه جهاد و با هدف آشنایی نسل جوانان و پژوهشگران با ابعاد این رخداد تاریخی می باشد .مهمترین راهبرد ما از برگزاری نمایشگاه نمایش هویت مردم عرب که در پیوند تاریخی با تشیع و تعالیم اهل بیت بویژه حادثه کربلا و مکتب سرور آزادگان جهان حضرت حسین ابن علی ع است
حاج عبدالله طرفاوی افزود : باید توجه داشت بنده هیچ گاه مدعی اتقان کامل و بی نقص بودن کتاب خود نبوده و نیستم و اتفاقا بر این باورم که برگزاری نمایشگاه و اینگونه نشست ها می تواند مکمل محتوا و حتی زمینه ساز نقد صائب آن باشد کما اینکه در روزهای برگزاری نمایشگاه شاهد طرح پرسش ها و نقدهای مفیدی هم در گفتگو با بازدیدکنندگان و هم در شبکه های اجتماعی هستیم که نشان از زنده بودن این واقعه در بطن جامعه دارد
پس از آن دکتر لفته منصوری استاد دانشگاه و از جامعه شناسان برجسته استان با اشاره به زمینه ها و ریشه های واقعه جهاد گفت : استان خوزستان بهعنوان محل اکتشاف نخستین چاههای نفت از همان آغاز توجه دول بزرگ را به خود جلب کرد. مجاورت با کرانههای خلیجفارس و وجود رود کارون بر اهمیت آن بیشازپیش افزود؛ بنابراین به علت موقعیت راهبردی، یعنی دارا بودن منابع نفتی که بهویژه موردتوجه دولت بریتانیا، برای تأمین سوخت ناوگان دریایی، در هنگام جنگ بینالمللی اول اهمیت شایانی یافت و همچنین به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک، به این معنا که بهموجب همجواری با کشور عثمانی که یکی از کشورهای درگیر در نبرد بود، ارزش فراوانی برای دولتهای درگیر در جنگ یافت. در این هنگام هم عشایر عرب خوزستان، با توجه به علقههای دینی و پیروی از مراجع تقلید خود، دفاع از سرزمین و دین اسلام را وظیفهی خود قرار داده و حادثه بزرگ، پر مجد و شکوه جهاد عشایر عرب را در ۱۰۹ سال پیش رقم زدند و با تقدیم ۷۰۰ شهید یکی از خالصترین و نابترین نهضتهای مبارز تاریخ معاصر ایران را به منصهی ظهور رساندند.
دکتر منصوری افزود : جهاد عشایر خوزستان سه ویژگی مهم اسلامیت، ایرانیت و عربیت دارد. بعد اسلامی این جهاد با فتوای مراجع تقلید و بهویژه با فتوای جهاد آیتالله سید محمدکاظم طباطبایی یزدی از مراجع نامدار تشیع که با اعزام فرزندش به همراه فتوای مهم و شرعی جهاد به عشایر عرب خوزستان شکل گرفت و بعد وطنخواهی آن با توجه به اینکه حکومت مرکزی ایران در آستانهی جنگ جهانی اول در ضعف و سستی قرار داشت و قادر نبود از سرحدات کشور دفاع کند بهطوری احمدشاه ۱۷ ساله درست ۸ روز پیش از شروع جنگ جهانی اول تاجگذاری کرد و مستوفیالممالک نخستین رئیسالوزرای احمدشاه قاجار که ۱۸ روز پس از جنگ کابینهی خود را تشکیل داده بود و فرمان بیطرفی ایران را در این جنگ تنظیم و به امضای احمدشاه رسانده بود؛ بیطرفی ایران از طرف روس و بریتانیا و عثمانی نقض شد و ایران اشغال گردید. در خوزستان شیخ خزعل که سرحدار دولت ایران بود، عملاً حافظ منافع بریتانیا است؛ این بعد دفاع سرزمینی و جانفشانی در حفظ ثغور و سرحدات کشور حائز اهمیت فراوان است. بعد سوم قوم عرب با توجه علقههای دینی و ملی این رخداد درخشان، خالص و ناب را شکل داد و موفق شدند ماشین جنگی بریتانیا را با سلاحهای ساده و اولیه در مرحله اول متوقف کنند اما در مرحله بعد بریتانیا با آتش توپخانه و سلاحهای سنگین توانست بر مجاهدان پیروز شود.
این پژوهشگر برجسته کشور در ادامه اظهار کرد : هویت یعنی احساس تعلق و تعهد اعضای یک قوم به نمادهای فرهنگی شامل هنجارها، زبان، دین، ادبیات، سرزمین و میراث تاریخی که موجب تمایز آن جامعه از دیگر جوامع میشود؛ تعریف کرد.اسلامیت با تأکید بر تشیع، ایرانیت و عربیت سه بعد همافزا، از علل محدثه جهاد عشایر عرب در یک قرن پیش در برابر استعمار پیر بریتانیا بودند و هم بهعنوان علل مبقیه در دفاع مقدس در نیمقرن اخیر، این قوم شریف و عزت مدار را در کانون مبارزات و نهضتهای ناب و خالص اسلامی قرار داده است.
وی در پایان گفت : با تقدیر از حاج عبدالله طرفاوی نویسنده کتاب «قیام عشایر عرب خوزستان علیه انگلیس در جنگ جهانی اول» احیای این رخداد بزرگ تاریخی بهعنوان بخشی از هویت اسلامی – ایرانی قوم عرب را ستود و تأکید کرد حضور شورانگیز، هدفمند و معرفت اندیش مردم عرب از سراسر استان خوزستان بهویژه زنان و جوانان در این نمایشگاه یک سرمایه اجتماعی بزرگ را شکل داده است. او برگزاری نمایشگاهی که در نوع خود با طراحی هنرمندانه از نقشهها، ماکتها و بنرهای زیبای تاریخی این رخداد را بازسازی کرده؛ کار بس بزرگ و عمیق فرهنگی و درعینحال کمنظیر شمرد.
در ادامه میزگرد علمی واقعه جهاد دکتر عادل حیدری استاد دانشگاه و شاعر استان خوزستان گفت : طبق گفته مشهور ابن خلدون:الشعردیوان العرب که در واقع شعر عرب دربرگیرنده تاریخ وقایع وادآب ورسوم و علوم مختلف آنان میباشد.مردمعرب خوزستان باتوجه به داشتن شعرای بزرگ در طول تاریخ در قضایایی مانند جهاد رشادتها و جانفشانی های اجداد خود را در قالب شعر چه قصیده وچه هوسه بیان ومرقوم کرده اند.هوسه یکی از انواع شعر عربی حماسی است که معمولاً توسط مهوال در مناسباتی همچون جنگ شادی و سوگواری و در مدح ورثا وحماسه و در بیان شجاعت و مهمان نوازی ممدوح سروده میشود.که در این جهاد مورد استفاده شعرا و مجاهدین قرار گرفت.خانواده هایی از قبایل عرب همچون بیت مشعل درآن حماسه شعرویزله سرودند که چند از ازشعرای آنهاشهید ومجروح شدند.
این کارشناس حوزه شعر و ادبیات افزود : مردم عرب خوزستان در تمام زمینه های علمی و فرهنگی و ادبی و هنری نهتنها در کشور بلکه در سطح جهان حرف ها برای گفتن دارند که متآسفانه در این زمینه مورد حمایت مسولین امر واقع نشده اند.استان خوزستان مهد شعر نو عربی در سطح دنیاست.بنده این موضوع را به صورت علمی و پژوهشی به اثبات رساندم.اما کدام مسؤل یا مؤسسه ای آمد پدر خصوص این موضوع با بنده گفتگوی مختصری انجام داد که آیا این ادعای بنده درست است یا خیر؟؟متولیان شعر وادب عربی خوزستان که تنها شعر وادب عربی مذهب تشیع است چرا به وظایف خود عمل نمیکنند؟؟در خصوص جهاد عشایر هم متاسفانه تاکنون جشنواره شعر ویا مجموعه شعر وپژوهش ادبی انجام نشده است.چرا از نخبگان فرهنگی و هنری و ادبی عرب خوزستان جهت ارتباط و تبادل فرهنگی ایران و جهان عرب بدرستی استفاده نمی شود ؟؟
دکتر عادل حیدری در پاسخ به سوال مجری برنامه در خصوص ارزیابی وی از حضور هنرمندان عرب استان در این نمایشگاه گفت:در این چندروز برپایی نمایشگاه شاهد حضور هنرمندان عرب فقط به عنوان بازدید کننده بودیم.بایستی از ظرفیت های مهم وطلایی آنها در زمینه تئاتر هنرهای تجسمی فیلم رسم و نقاشی و کاریکاتور وغیره استفاده کرد.۲۰ سال پیش بنده سناریوی فیلم جهاد را مطالعه کردم.اما از آن زمان تاکنون هیچ اقدامی در خصوص ساخت این فیلم جهانی انجام نشده است.درسال ۷۵برای اولین بار بنده نمایش نامه جهادالعشائر را نوشتم که در اولین جشنواره تئاتر عربی خوزستان مقام اول را کسب کرد اما از آن زمان تاکنون هیچ حمایتی از این نمایش جهت تصویر ویا اجرا در شهرستانهای استان انجام نگردید.واین نمایش قابلیت تبدیل به یک فیلم ویا سریال محلی را دارد.ظرفیت هنرمندان عرب استان در حدی است که کارگردانان سینمای ایران در فیلمهای با موضوع دفاع مقدس از آنها به عنوان بازیگر و دستیار کارگردان استفاده می کنند.مشکل هنرمندان ما نداشتن امکانات و منابع مالی جهت حمایت از فعالیتهای آنان است.بنده از این منبر ضمن مطالبه از مسولین و متولیان فرهنگی استان و کشور پیشنهاد تشکیل کمیته تخصصی فرهنگی هنری و ادبی باموضوع جهاد عشایر و بطور کلی فرهنگ وهنر و ادبیات عرب خوزستان رامیدهمکه این کمیته امر برنامهریزی برای چنین فعالیتهایی رابعهده بگیرد.
Thursday, 9 May , 2024